EMEYF

by Mieke van Opheusden

English below

De afgelopen twee jaar heeft er een enorme verschuiving plaatsgehad in het denken over klimaatverandering. Wat eerst werd behandeld als een thema voor natuurliefhebbers, is in korte tijd veranderd in iets levensbedreigends wat ons allemaal aangaat. Zelfs het woord zelf is inmiddels controversieel, want het woord klimaatcrisis zou de lading beter dekken, vinden sommigen. Ik ben een van die mensen.

Het is mij de laatste tijd opgevallen dat wanneer mensen hun zorgen uiten over de klimaatcrisis, het vaak sterke reacties oproept, en er wordt geroepen om verhalen over hoop. We moeten elkaar geen angst aanjagen, want angst paralyseert. Er is wat dat betreft niets nieuws onder de zon. Milieuorganisaties zijn al jaren bekend met de kritiek dat ze teveel van doemscenario’s gebruik zouden maken en op die manier mensen van zich zouden vervreemden. Dit onvermogen om te kunnen zeggen waar het op staat vind ik beangstigender dan de situatie zelf. Het is als een arts die na het maken van een mammogram niet mag zeggen dat de uitslag positief is, omdat de patiënt daar bang van wordt. Natuurlijk is het eng om te weten dat je borstkanker hebt, maar je wilt het toch liever wel weten?

Meer dan met het klimaatdebat heeft dit volgens mij te maken met hoe wij in de westerse samenleving omgaan met angst. In onze maatschappij wordt angst gezien als een negatieve emotie, iets waar je niet teveel van hoort te hebben. Als iemand geregeld bang is, zien we dat als neurotisch tikje, en een persoonlijk probleem. We zullen dan ook niet gauw zeggen: “Goh, ik word daar bang van als ik je dat hoor zeggen”. En ook is het een populair advies dat we niet zouden moeten leven vanuit angst, maar vanuit liefde. Maar niet leven vanuit angst is iets anders dan niet bang zijn.

Het is niet de angst zelf die ons paralyseert, het is onze angst voor de angst. Angst en liefde staan niet tegenover elkaar, ze liggen in elkaars verlengde. Angst is erkennen dat iets waar je om geeft misschien verdwijnen gaat. Of dat iets wat je niet wilt misschien toch gebeurt. Daartegen in opstand komen is een daad van liefde. Het is niet ook zwak om bang te zijn. Integendeel, het vergt moed om je angst onder ogen te komen zonder weg te kijken, en dan in actie te komen.

Eco-anxiety is in de psychotherapie inmiddels een erkend begrip. Veel (vooral jonge) mensen hebben last van stress en angst dankzij de berichtgeving over de klimaatcrisis. Het vormt een uitdaging voor de behandelaars, want het is in feite een logische reactie op de situatie. Milieu-activiste, schrijfster en boeddhiste Joanna Macy heeft in haar zogenaamde ‘work that reconnects’ een 4-stappenmethode ontwikkeld die mensen helpt om te gaan met de emoties rondom de huidige toestand van de aarde. Het ‘eren van de pijn’ neemt daarin een integrale positie als een drijvende kracht achter verandering. Inmiddels worden overal ter wereld cursussen gegeven in dit ‘werk dat herverbindt’.

Wanneer ik bij mezelf angst voel opkomen dan neem ik het tegenwoordig als een oefening. Ik probeer het te omarmen, te erkennen, en gewoon maar te voelen, tot het zich omzet in extra motivatie om het goede te (blijven) doen. Sinds ik er zo mee omga vind ik het minder erg om me bang te voelen, want ik wil in staat zijn om ook als ik bang ben voor liefde te kunnen kiezen, en ik geloof dat ik bij elke keer ietsje sterker word. Het lijkt me een vaardigheid die in de toekomst nog wel van pas gaat komen.

Dit artikel verscheen eerder in de rubriek ‘Mens en Aarde’ in de Vriendenkring.

In the past two years there has been an enormous shift in the thinking about climate change. What was treated as a theme for nature lovers, has in a short time changed into something life threatening that affects us all. Even the words themselves have become controversial, because the words ‘climate crisis’ would cover the meaning better according to some. I am one of those people.

I have noticed lately that when people express their worries about the climate crisis, it often leads to strong reactions and that there is a call for stories about hope. We shouldn’t scare each other, because fear paralyses. In regards to that, nothing new is happening. For years, environmental organisations have heard the criticism that they make too much use of doom scenarios, and that this only estranges people. I find this inability to state the truth more frightening than the situation in itself. It’s like a doctor who, after making a mammogram, can’t say there is a positive test result, because that would scare the patient. Of course it would be scary to know you have breast cancer, but wouldn’t you rather know?

More than with climate policies, I think this has to do with how we in the western society deal with fear. In our society fear is viewed as a negative emotion, one you shouldn’t have too much of. If someone is scared often, we view this as a neurotic tic and a personal problem. We are unlikely to tell someone ‘it scares me to hear you say that’. And it’s a popular advice, that we shouldn’t live based on fear, but on love. But not living lead by fear, is something else than not being scared.

It’s not the fear that paralyses us, it’s the fear of fear. Fear and love are not each other’s opposites, they are each other’s extensions. Fear is recognising that something you care about might disappear. Or that something you don’t want is going to happen anyway. Rebelling against that is an act of love. It’s not weak to feel afraid. To the contrary, it takes courage to face your fears, without looking away, and to take action.

Eco-anxiety has become a recognised term in psychiatry. Many (mainly young) people experience stress and anxiety due to the news coverage about the climate crisis. It’s a challenge for therapists to treat them, because they are reacting appropriately to the situation. Environmental activist, writer and Buddhist Joanna Macy developed a 4 step method in her ‘Work that Connects’, that helps people deal with their emotions regarding the current situation of the earth. The ‘honouring of pain’ has an integral position as the driving force of change. Meanwhile, all over the world courses are offered on this.

Whenever I feel fear now, I use it as an exercise. I try to embrace it, recognise it and just feel it, until it transforms itself into motivation to do (or keep doing) the right thing. Since I have been handling it like that, I don’t mind feeling scared that much, because I want to be able to choose love when I am scared as well, and I believe I grow a bit stronger every time. It seems like a skill that will serve me in the future.

This article previously appeared in the Vriendenkring, the magazine of Netherlands Yearly Meeting.